ประวัติวิทยาลัยสงฆ์นครน่าน มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
ในปีพุทธศักราช ๒๕๔๕ คณะสงฆ์จังหวัดน่าน ร่วมกับจังหวัดน่าน ได้เสนอขออนุมัติโครงการขยายห้องเรียนระดับปริญญาตรี หลักสูตรพุทธศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา มาจัดการเรียนการสอนที่จังหวัดน่าน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อขยายโอกาสทางการศึกษา บริการทางการศึกษา และส่งเสริมให้พระสังฆาธิการ ครูสอนพระปริยัติธรรมและพระภิกษุสามเณรทั่วไปในพื้นที่และต่างจังหวัดใกล้เคียง ได้ศึกษาวิชาการด้านพระพุทธศาสนา คณะสงฆ์จังหวัดน่าน ได้แต่งตั้งคณะทำงานโดยมอบหมายให้ พระปลัดศิระ จรณธมฺโม (ปัจจุบันดำรงสมณศักดิ์ที่ พระชยานันทมุนี เจ้าคณะอำเภอภูเพียง เจ้าอาวาสวัดพระธาตุแช่แห้ง) เลขานุการเจ้าคณะจังหวัดน่าน เป็นหัวหน้าคณะทำงานดำเนินการจัดทำเอกสารโครงการและประสานงานขออนุมัติโครงการฯ ต่อสภามหาวิทยาลัย
วันที่ ๑๔ มีนาคม พ.ศ.๒๕๔๕ สภาวิชาการมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในคราวประชุมครั้งที่ ๒/๒๕๔๕ มีมติเห็นชอบและให้เสนอสภามหาวิทยาลัยเพื่อพิจารณาอนุมัติ และสภามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในคราวประชุมครั้งที่ ๓/๒๕๔๕ เมื่อวันที่ ๒๗ มีนาคม พ.ศ.๒๕๔๕ ที่ประชุมมีมติอนุมัติโครงการขยายห้องเรียนระดับปริญญาตรี หลักสูตรพุทธศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตพะเยา ไปที่วัดพระธาตุแช่แห้ง กิ่งอำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน โดยให้ชื่อว่า “โครงการขยายห้องเรียนมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาลัยสงฆ์พะเยา วิทยาเขตพะเยา วัดพระธาตุแช่แห้ง จังหวัดน่าน” ให้เปิดการเรียนการสอนแก่พระสังฆาธิการ ครูสอนพระปริยัติธรรม พระภิกษุสามเณรทั่วไปตั้งแต่ภาคการศึกษาที่ ๑ ปีการศึกษา ๒๕๔๕ เป็นต้นไป
ยุคการพัฒนาหลักสูตร
ปีพุทธศักราช ๒๕๕๐ ได้เสนอขออนุมัติโครงการเปิดหลักสูตรพุทธศาสตรบัณฑิต สาขาวิชารัฐศาสตร์ วิชาเอกการปกครอง (สำหรับพระภิกษุสามเณร) สภามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในคราวประชุมครั้งที่ ๓/๒๕๕๐ เมื่อวันพฤหัสบดี ที่ ๒๖ เมษายน พ.ศ.๒๕๕๐ ที่ประชุมมีมติอนุมัติให้เปิดสอนหลักสูตรพุทธศาสตรบัณฑิต สาขาวิชารัฐศาสตร์ วิชาเอกการปกครอง (สำหรับพระภิกษุสามเณร) ณ ห้องเรียนวัดพระธาตุแช่แห้ง จังหวัดน่าน ตั้งแต่ปีการศึกษา ๒๕๕๐ เป็นต้นไป
ปีพุทธศักราช ๒๕๕๑ ได้เสนอขออนุมัติโครงการเปิดหลักสูตรพุทธศาสตรบัณฑิต สาขาวิชารัฐศาสตร์ วิชาเอกการปกครอง (สำหรับคฤหัสถ์) สภามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในคราวประชุมครั้งที่ ๑/๒๕๕๑ เมื่อวันพฤหัสบดี ที่ ๓๑ มกราคม พ.ศ.๒๕๕๑ ที่ประชุมมีมติอนุมัติให้เปิดสอนหลักสูตรพุทธศาสตรบัณฑิต สาขาวิชารัฐศาสตร์ วิชาเอกการปกครอง (สำหรับคฤหัสถ์) ณ ห้องเรียนวัดพระธาตุแช่แห้ง จังหวัดน่าน ตั้งแต่ปีการศึกษา ๒๕๕๑ เป็นต้นไป
ปีพุทธศักราช ๒๕๕๒ ได้เสนอโครงการจัดตั้งวิทยาลัยสงฆ์นครน่าน เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ต่อคณะสงฆ์จังหวัดน่าน เมื่อวันที่ ๓๐ มีนาคม พ.ศ.๒๕๕๒ ที่ประชุมคณะสงฆ์จังหวัดน่าน ระดับเจ้าอาวาส เจ้าคณะตำบล เจ้าคณะอำเภอ มีมติเห็นชอบโครงการจัดตั้งวิทยาลัยสงฆ์นครน่าน เฉลิมพระเกียรติฯ
ปีพุทธศักราช ๒๕๕๒ ได้เสนอขออนุมัติโครงการเปิดหลักสูตรพุทธศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาการสอนภาษาไทย (สำหรับบรรพชิต) สภามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในคราวประชุมครั้งที่ ๓/๒๕๕๓ เมื่อวันพฤหัสบดี ที่ ๓๐ เมษายน พ.ศ.๒๕๕๒ ที่ประชุมมีมติอนุมัติให้เปิดสอนหลักสูตรพุทธศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาการสอนภาษาไทย (สำหรับบรรพชิต) ณ ห้องเรียนวัดพระธาตุแช่แห้ง จังหวัดน่าน ตั้งแต่ปีการศึกษา ๒๕๕๒ เป็นต้นไป
ปีพุทธศักราช ๒๕๖๓ เสนอขออนุมัติโครงการเปิดหลักสูตรพุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา (สำหรับบรรพชิตและคฤหัสถ์) สภามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในคราวประชุมครั้งที่ ๖/๒๕๖๓ เมื่อวันพุธ ที่ ๒๔ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๖๓ ที่ประชุมมีมติอนุมัติหลักสูตรและเปิดสอนหลักสูตรพุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา (สำหรับบรรพชิตและคฤหัสถ์) ณ วิทยาลัยสงฆ์นครน่าน เฉลิมพระเกียรติฯ
ปีพุทธศักราช ๒๕๖๓ เสนอขออนุมัติโครงการเปิดหลักสูตรรัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต (สำหรับบรรพชิตและคฤหัสถ์) สภามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในคราวประชุมครั้งที่ ๗/๒๕๖๓ เมื่อวันพุธ ที่ ๒๙ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๖๓ ที่ประชุมมีมติอนุมัติหลักสูตรและเปิดสอนหลักสูตรรัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต (สำหรับบรรพชิตและคฤหัสถ์) ณ วิทยาลัยสงฆ์นครน่าน เฉลิมพระเกียรติฯ
ยุคแห่งการพัฒนาห้องเรียนเป็นวิทยาลัยสงฆ์เฉลิมพระเกียรติฯ
วันที่ ๑๒ ธันวาคม พ.ศ.๒๕๕๒ ได้เสนอโครงการจัดตั้งวิทยาลัยสงฆ์นครน่าน เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ต่อที่ประชุมคณะสงฆ์ภาค ๖ ในคราวประชุมคณะสงฆ์ภาค ๖ ครั้งที่ ๑/๒๕๕๒ ณ หอประชุมวัดทุ่งกวาว ตำบลทุ่งกวาว อำเภอเมือง จังหวัดแพร่ ที่ประชุมมีมติเห็นชอบโครงการจัดตั้งวิทยาลัยสงฆ์นครน่าน เฉลิมพระเกียรติฯ
ปีพุทธศักราช ๒๕๕๓ เสนอโครงการจัดตั้งวิทยาลัยสงฆ์นครน่าน เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ต่อคณะกรรมการกำกับดูแลนโยบายและแผนพัฒนา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย และคณะกรรมการกำกับดูแลนโยบายและแผนพัฒนา ในคราวประชุมครั้งที่ ๑/๒๕๕๓ เมื่อวันอังคาร ที่ ๒๓ กุมภาพันธ พ.ศ.๒๕๕๓ ที่ประชุมมีมติอนุมัติบรรจุโครงการจัดตั้งวิทยาลัยสงฆ์นครน่าน เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ไว้ในแผนพัฒนามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
ปีพุทธศักราช ๒๕๕๔ เสนอขออนุมัติโครงการเปิดหลักสูตรพุทธศาสตรบัณฑิต สาขาวิชารัฐศาสตร์ วิชาเอกการบริหารรัฐกิจ (สำหรับบรรพชิตและคฤหัสถ์) สภามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในคราวประชุมครั้งที่ ๒/๒๕๕๔ เมื่อวันที่ ๒๓ มีนาคม พ.ศ.๒๕๕๔ ที่ประชุมมีมติอนุมัติให้เปิดสอนหลักสูตรพุทธศาสตรบัณฑิต สาขาวิชารัฐศาสตร์ วิชาเอกการบริหารรัฐกิจ (สำหรับบรรพชิตและคฤหัสถ์) ณ ห้องเรียนวัดพระธาตุแช่แห้ง จังหวัดน่าน ตั้งแต่ปีการศึกษา ๒๕๕๔ เป็นต้นไป
สภามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในคราวประชุมครั้งที่ ๒/๒๕๕๔ เมื่อวันที่ ๒๓ มีนาคม พ.ศ.๒๕๕๔ ที่ประชุมมีมติอนุมัติให้เปิดรับคฤหัสถ์ เข้าหลักสูตรพุทธศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา ณ ห้องเรียนวัดพระธาตุแช่แห้ง จังหวัดน่าน ตั้งแต่ปีการศึกษา ๒๕๕๔ เป็นต้นไป
วันที่ ๒๖ สิงหาคม พ.ศ.๒๕๕๔ จังหวัดน่าน โดยนายเกษม วัฒนธรรม รองผู้ว่าราชการจังหวัดน่าน รักษาราชการแทนผู้ว่าราชการจังหวัดน่าน ได้ทำหนังสือขอพระราชทานพระราชานุญาตใช้ชื่อ “วิทยาลัยสงฆ์นครน่าน เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในโอกาสทรงเจริญพระชนมายุครบ ๕๖ พรรษา” ถึงราชเลขานุการในพระองค์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
วันที่ ๖ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๔ สำนักราชเลขาธิการ โดยคุณหญิงอารยา พิบูลนครินทร์ ราชเลขานุการในพระองค์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี แจ้งหนังสือที่ รล ๐๐๑๐/๗๔๐๘ ลงวันที่ ๖ กันยายน ๒๕๕๔ เรื่อง พระราชทานพระราชานุญาตให้ใช้ชื่อ“วิทยาลัยสงฆ์นครน่าน เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในโอกาสทรงเจริญพระชนมายุครบ ๕๖ พรรษา” ยังความปลื้มปีติยินดีมายังคณะสงฆ์และพสกนิกรชาวจังหวัดน่านเป็นอย่างยิ่ง
วันที่ ๒๖ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๔ พระธรรมโกศาจารย์,ศ.ดร. (ปัจจุบันดำรงสมณศักดิ์ที่ พระพรหมบัณฑิต,ศ.ดร.) อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ลงนามแต่งตั้งคณะกรรมการศึกษารายละเอียดการจัดตั้งวิทยาลัย
วันที่ ๒๘ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๕๕ สภามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในคราวประชุมครั้งที่ ๑/๒๕๕๕ มีมติอนุมัติโครงการจัดตั้งวิทยาลัยสงฆ์นครน่าน เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในโอกาสทรงเจริญพระชนมายุครบ ๕๖ พรรษา
วันที่ ๕ มีนาคม พ.ศ.๒๕๕๕ พระธรรมสุธี นายกสภามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ได้ออกข้อกำหนดมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เรื่อง การจัดตั้งวิทยาลัยสงฆ์นครน่าน พุทธศักราช ๒๕๕๕ และประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๒๙ ตอนพิเศษ ๖๙ ง หน้า ๘๔ เมื่อวันที่ ๒๓ เมษายน ๒๕๕๕
ยุคการพัฒนาอาคารสถานที่
ปีพุทธศักราช ๒๕๕๐-๒๕๕๖ พระเดชพระคุณ พระชยานันทมุนี,ผศ.ดร. เจ้าอาวาสวัดพระธาตุแช่แห้ง พร้อมด้วยคุณแม่เจ้าสร้อยไข่มุก ณ น่าน และพุทธศาสนิกชนร่วมกันทำบุญซื้อที่ดินจำนวน ๑๓ ไร่เศษ มอบถวายแก่วิทยาลัยสงฆ์นครน่าน เฉลิมพระเกียรติฯ
ปีงบประมาณ ๒๕๕๗ ได้รับการจัดสรรงบประมาณจากมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย อนุมัติโครงการก่อสร้างอาคารเฉลิมพระเกียรติ เป็นเงินจำนวน ๓๐,๐๐๐,๐๐๐ บาท (สามสิบล้านบาท)
ปีงบประมาณ ๒๕๕๙ ได้รับการจัดสรรงบประมาณจากมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยอนุมัติโครงการก่อสร้างกลุ่มอาคาร ๔ หลัง ประกอบด้วย อาคารศูนย์วิชาการทางพระพุทธศาสนา อาคารหอประชุมและโรงอาหาร และอาคารที่พักนิสิต ๒ หลัง รวมงบประมาณ ๒๕๐,๐๐๐,๐๐๐ บาท (สองร้อยห้าสิบล้านบาทถ้วน)
ปีงบประมาณ ๒๕๖๒ ได้รับการจัดสรรงบประมาณจากมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยอนุมัติโครงการก่อสร้างโดมอเนกประสงค์ จำนวน ๑ หลัง งบประมาณ ๑๑,๘๔๘,๐๐๐ บาท (สิบเอ็ดล้านแปดหมื่นแปดพันบาทถ้วน) และโครงการการก่อสร้างรั้วกำแพงคอนกรีตเสริมเหล็ก งบประมาณ ๑,๗๙๔,๐๐๐ (หนึ่งล้านเจ็ดแสนเก้าหมื่นสี่พันบาทถ้วน)